• Telaffuzu: Pi Tah
• Kült Merkezi: Memfis
• Görevi: Yaratma, doğurganlık, sanat ve el sanatları tanrısı
• Sembolü: Asa, Djed, Ankh
• Karısı: Sekhmet
• Çocukları: Nefertum, Maahes, Imhotep

    Ptah evreni çeşitli sesler ve düşünce ile şekillendirdi. Öbür dünyaya seyahatlerinde ölülere yardım ederek, tanrısal figürüne dönüşmelerine izin verdi. Ağzın Açılması töreniyle ölülerin ölümden sonra yaşayanlar gibi olmasına izin verdi. Apis Boğası onun kutsal hayvanıydı. Daha çok insanlara doğurganlık ve yeniden doğuş veren ruhunun yeryüzünde bir temsiliydi.

Kutsal Apis Boğası

Boğanın ana sığınağı Mennefer’deki Ptah Tapınağı’nın yakınında, boğanın ölümden sonra Osiris’e bağlandığı mumyalama evinin yanındaydı. Herodotus Apis boğasının bir yıldırım cıvatasından tasarlandığını söyler. Alnında bir sürü elmas, sırtında bir akbaba görüntüsü, kuyruğunda çift kıllar ve dilinin altında bir bok böceği işaretiyle siyah olduğunu yazar. Yıldırım, Mısırlılar tarafından düve ile çiftleşen göksel bir ateş şeklinde Ptah olarak düşünülüyordu. Babası olarak bir yaratılış tanrısı ile boğanın bir doğurganlık sembolü olduğuna inanılıyordu. Boğayı üreten düve, tanrıça İsis’in bir formu olarak saygı duyuldu. Bir seferde sadece bir Apis boğa vardı ve Apis boğa kültü Mısır tarihinin başlangıcında başladı. Hayattayken boğa, Ptah’ın ‘Sözcüsü’ ve ‘Görkemli Ruhu’ olarak biliniyordu.

Ptah’a tüm Mısır’da ibadet ediyordu. Ana kült merkezleri Memfis ve Heliopolis’ti.

Shabaka Taşı’nda, dünyayı var olmaya çağırdığı, kalbindeki yaratılışı hayal ettiği ve konuşuğu  anlamına gelen; adı “açıcı – ağzın açıcısı” anlamında Ptah olduğu söylenir. Gerçekten de cenazelerde rahiplerin cesetlerinden ruhları serbest bırakmak için yaptıkları ağız töreninin açılışının Ptah tarafından yaratıldığı söyleniyordu. 

Memphis’te Ptah’a ibadet edildi ve Atum’un babası veya daha doğrusu Atum’un genç formu Nefertem’in babası olarak görüldü. Ennead ve Ogdoad hakkındaki inançlar daha sonra birleştirildiğinde ve Atum’un kendisi Horus (Ra-Herakhty) olarak görülen Ra (Atum-Ra) olarak tanımlandığında Ptah’ın Sekhmet ile evli olduğu söylenir. İlk zamanlarda Hathor’un formu olarak düşünüldü.

Ptah yaratımı varlık olarak adlandırdığı için, zanaatkârların tanrısı ve özellikle taş temelli el sanatlarının tanrısı olarak kabul edildi. Sonuç olarak önce zanaatkârlar daha sonra bütün insanlar Ptah’ı reenkarnasyon tanrısı oldu. Seker aynı zamanda zanaatkârların ve reenkarnasyonun tanrısı olduğu için Seker daha sonra Ptah’ın Ptah-Seker’e dönüşmesiyle asimile oldu. Doğal olarak Yunanlılar ve Romalılar Ptah’ı kendi demirci tanrıları Hephaistos ve Vulcan ile ilişkilendirdiler.

Esnafın Batı Teb yakınlarındaki Deir-el-Medina topluluğunda Ptah’a özellikle saygı duyuldu. Oradaki sanatçıların bireysel kaderini belirlediğine inanılıyordu. Esnaf tanrılarına adanmış steller oydu. Ptah’ı dualarını dikkate almaya teşvik etmek için genellikle bu stelalara kulaklar oyulmuştur. Aslında Ptah’ın Teb’teki unvanlarından biri de “işiten kulak” idi.

Memphis’te Ptah, kutsal bir üçlünün parçasıydı. Karısı dişi aslan tanrıçası Sekhmet’ti. Oğlu da Imhotep ya da Nefertem olduğu söylendi.

Ptah genellikle yeşil tenli bir mumya gibi sıkıca sarılmıştır. Rejenerasyon ve yeniden doğumu simgeliyordu. Bir insan figürü olarak Ptah’ın sahte sakalı vardı. Tıraşlı kafası mavi kapaklı bir taçla kaplıydı ve Ankh’i (hayat), Djed’i (stabilite) ve Asa’sı gücü simgeler.

Ptah, kutsal boğa Apis ve morg tanrısı olarak ölülerin Memphite tanrısı Sokar (Seker, Sokaris) ve tanrı Osiris ile üçlü olarak ilişkilendirildi.

Ptah’ın “Ptah adalet ustası”, “Ptah hakikat efendisi”, “Ptah tören ustası”, “Ptah sonsuzluk efendisi” gibi birkaç lakaba sahip olduğu biliniyordu. Bu lakaplar o zamanlar hem eski Mısır dininde hem de toplumda önemini gösterdi.

Yeni Krallık sırasında Ptah bir devlet tanrısıydı ve o zaman Nubia gibi birçok yerde ibadet edildi. Burada varlığı Abu Simbel, el-Derr ve Geri Hüseyin’deki Ramses II’nin de dahil olduğu çeşitli tapınaklarda bulundu.