Bast

BAST

Kokulu Koruyucu, Kedi Tanrıçası

Mısır mitolojisinde Bast (Ubasti, Baset, Bastet olarak da söylenir), antik bir güneşten oluşan ve savaş tanrıçasıydı ve II. Hanedanlık’tan sonra tapınılmaya başlanmıştı. Sonraki hanedanlıklarda Amun sahipleri Bastet olarak onu çağırmışlar ve dişi aslana benzer savaş tanrıçası olarak benimsemişlerdir. Yukarı ve Aşağı Mısır birleştikten sonra ise çok baskın bir tanrıça olmuştu. Orta Krallık zamanında kedi, Bastet’ın kutsal hayvanı gibi düşünülmüş ve Yeni Krallık zamanından sonra Bastet, başında kedi ve kutsal çıngırak taşıyan bir kadın olarak tanımlanmıştı.

Bast veya Bastet kedi tanrıçaydı ve Mısır’da Per-Bast veya Bubastis şehrinin yerel tanrısıydı. Onun kültü etrafında yaşanılırdı. Ondan sonra tanrıça Bubastis adını almıştır. İlk zamanlarda Aşağı Mısır’ın koruyucu tanrıçasıydı ve bu yüzden vahşi bir dişi aslan şeklinde resmedilmiştir. Gerçekten de isminin anlamı parçalayıcıdır. Koruyucu olarak Bast, firavunun koruyucusu olarak görünmüştür. Bast’a bu koruyuculuğu yüzünden ana tanrı Ra gibi “Ra’nın Gözü” ve “Alev Lady’si” isimleri de verilmiştir.

Tanrıça Bast, bazı zamanlar ise bir elinde ayin çalgısı olarak da çizilmiştir. Bast Eski Mısır tarihin çoğunda güneş tanrıçası olarak da tanınmıştır. Fakat sonra Bast, aslandan ziyade bir kedi tanrıçasına dönüşmüştür. Yunanlılar ise Bast’ı ay tanrıçası olarak görmüşlerdir. Yunan mitolojisinde Bast; Aelurus olarak bilinmektedir.

Bast’ın diğer tarih ve olaylarla bağlantısı

Fare ve sıçanlardan dolayı ileri gelen yiyecek zararından dolayı onlarla savaşmak ve yılanları öldürmek için Mısır’da kediye yüksek derecede saygı duyulurdu. Bazı zamanlar ise altın mücevherat giydirilirdi ve sahipleriyle aynı tabaktan yemek yemelerine bile izin verilirdi. Bu yüzden dişi aslandan biraz küçük olan ana kedi Bastet’e bütün kedilerin koruyucusu olarak çok büyük saygı duyulmuştu ve böylelikle tapınaklarda Per-Bast olarak kediler mumyalanıp gömülmüşlerdir.Ne zaman sahipleri ölür, kedilerde onların yanına mumyalanıp defnedilirdi. Kazılarda Per-Bast tapınağında 300,000’den fazla mumyalanmış kedi bulunmuştur.

Yeni Krallık zamanındaki mitolojide Nubya’daki vahşi aslan tanrısı Maahes’in annesi olarak da, dişi aslan ya da bir kedi savaş tanrıçası, karaların koruyucusu olan Bastet’e son krallıklar zamanında da saygı duyulmuştur. Bu paralelde vahşi savaş tanrıçası Sekhmet Yukarı Mısır’da onun annesi olarak kabul görmüştür.

Tanrısal anne gibi, çok özel bir koruyucu olan ve Aşağı Mısır’da bilinmiş ve Wadjet ile birleştirilmiştir. Wadjet Aşağı Mısır’ın koruyucu tanrıçasıdır. Sonunda da Bastet ile saygı duyulmuş ve Wadjet-Bastet olarak anılmış, Nekhbet ve Sekhmet koruyucusu olmuş ve aynı zamanda da Amun-Ra’nın kızı ünvanı verilmiştir.